Alfons Postma

Dit blijft er over van een stad waar ruim 50.000 personen op 27 april 1986 zijn weggegaan om nooit meer terug te keren. Pas als je op de zestiende etage staat van één van de twee hoogste flats op Вулиця Заводська (Zavodska straat) en het complete overzicht hebt op een groot gedeelte van Pripyat met reactor #4 van Tjernobyl op de achtergrond met de sarcofaag ga je ineens beseffen hoe groot deze ramp is geweest en de impact die dit gehad heeft en eigenlijk nog steeds heeft.

De klim naar boven trouwens met alle fotospullen, statief en vervolgens klimmen door het dakluikje is absoluut de moeite waard. Gelukkig hadden we het weer ook mee op onze reis.

HOSPITAAL

Uiteraard heeft een stad van deze omvang een hospitaal, echter dit hospitaal heeft wel een treurig verleden helaas. De eerste personen die destijds bij de brand in reactor #4, even verderop in Tjernobyl, aanwezig waren was de plaatselijke brandweerbrigade. Er was immers brand uitgebroken en men trachtte met alle conventionele middelen dit te bestrijden. Water, water en nog meer water werd gebruikt echter niets hielp tegen deze vuurhaard. De reactorkern was zodanig heet geworden dat het water voor een grote stoompartij zorgde en feitelijk zaten de brandweerlieden gevangen in hun eigen radioactieve stoombad. Ze hebben hierdoor stuk voor stuk zoveel straling te verduren gekregen dat allen de gevreesde stralingsziekte kregen en binnen een korte periode erna overleden zijn.

In dit ziekenhuis zijn deze brandweerlieden direct verzorgd na hun bluspoging en hun gebruikte brandweerpakken liggen nog steeds in de kelder opgeslagen. Men wist destijds niet wat met ermee aanmoest en daarom zijn de hier gedumpt als zorg voor later.

Voor de geïnteresseerden onder jullie, het stralingsniveau in deze kelder komt op ongeveer 2mSev/h. (zo'n 750 maal de beginstraling gemeten bij checkpoint Dityatki).

Mochten jullie nu denken, deze kelder is een ruimte waar je niet naartoe mag en ook zeker niet naartoe wilt, hoe kom je dan aan deze meetwaardes? Simpel, er zijn altijd lieden die wel afdalen met een Geigerteller en dosismeter en hier een YouTube filmpje van maken en zodoende zijn we toch "virtueel" in deze ruimte geweest maar dan veilig thuis vanachter het tablet. Ik weet dat we best avontuurlijk kunnen zijn Janine en ik maar roekeloos zijn we gelukkig niet.

Het merkwaardige is dat het stralingsniveau in het gedeelte van het ziekenhuis waar we nu zijn nauwelijks hoger is als buiten en dan besef je hoe raar straling eigenlijk is. Twee trappen omlaag vanaf hier en je loopt serieus het gevaar tegemoet terwijl het er ongetwijfeld net zo muffig ruikt als hier.

POSTKANTOOR

In het postkantoor van Pripyat zou ik zomaar een dag kunnen rondlopen maar de tijd tikt gewoon door en dus pak je wat je binnen de gestelde tijd kunt doen. Gelukkig zag Janine weer andere dingen en zo wordt het dan toch een compleet verhaal. Bij de ingang loop je tegen de fantastische muurschildering aan die, althans in mijn ogen, zo duidelijk het beeld van de Sovjet tijd weergeeft.

Als je er goed naar kijkt zie je de vooruitgang in de vorm van de astronaut  met de satelliet bij zijn hoofd en de industrie aan zijn zijde. Naast hem staat de vrouw als een soort engel met de liefde en de verzorging naast haar. Tussen hun in de vredesduiven richting de hemel. Je ziet de vrede, vooruitgang en verzorging. Wat wil je nog meer als je dit ziet?

Verder ligt er nog steeds onbezorgde post in dit kantoor te wachten maar hier was geen tijd meer voor om dit te fotograferen. Janine heeft gelukkig wel de houten belhokjes gefotografeerd en tenslotte de mooie gevel met de geëmailleerde stenen aan de rechterzijde van het pand. Verbluffend hoe het beton aan het afbrokkelen is en deze gekleurde stenen mooi blijven.

STADION

Inmiddels bijna volledig begroeid ligt ergens het sportstadion met alles wat erbij hoort, de atletiekbaan aan de buitenzijde en een voetbalveld in het midden. Lichtmasten in de hoeken en uiteraard een (hoofd)tribune voor de bezoekers. Zeker door de ruimte en de grasmat die hier eens heeft gelegen heeft de natuur hier al jaren vrij spel en dat is heel erg goed zichtbaar. Toen Sergei zei dat we al in het stadion waren aangekomen zagen we pas de tribunes opdoemen. Hiervoor waren ze nog steeds goed verscholen achter de bomen.

CAFE "PRIPYAT"

Direct aan de rivier Pripyat ligt het gelijknamige café. Een mooi modern gebouw met gebrandschilderde ramen en een terras aan de achterzijde met uitzicht over het water en de half gezonken veerboot.

HAVEN

De laatste foto van Pripyat is en roestige veerpond en dat doet denken aan de haven van Tjernobyl die we een dag eerder bezocht hebben en jullie nog niet hebben laten zien. Over het water loopt een smalle loopbrug naar de overkant en ofschoon de militairen ons lieten weten dat we gerust hun kant op mochten komen was Sergei, onze gids, hier niet gerust op.

Of het teveel tijd in beslag zou nemen of dat hij de overzijde niet vertrouwde hij vroeg ons met klem niet verder te lopen en de foto's vanaf hier te nemen. We zullen nooit weten wat de exacte oorzaak was want vanaf de overkant had je dichter bij de boten kunnen komen maar met een telelens kom je ook een heel eind.

ER HANGT IETS IN DE LUCHT..........

Na de reis naar Tjernobyl vragen veel mensen ons: "Wat blijft hangen, wat heeft nou de meeste indruk gemaakt?" Wij weten het niet, er waren zoveel indrukken, maar nu we weer thuis zijn denken wij aan het leven. Er wonen mensen in Tjernobyl, er zijn mensen aan het werk. Zij lopen dagelijks langs de monumenten. De ene keer staan ze bewust stil, een andere dag lopen zij er, genietend van hun lunch, bijna achteloos voorbij.

Wat gaat er door hun heen? Kijken zij nog op naar hun grote leider Lenin?

Er is nog één kerk in Tjernobyl waar actief gebruik van wordt gemaakt. Een man zit bij die kerk op een bankje, te wachten? Waarop? Op het moment dat de priester de kerk in gaat? Als je iets langer blijft staan, staat de man op, er is contact met één van onze fotografen. Wat is zijn verhaal? We zullen het niet weten..... Vooraf heb je zo je vooroordelen.

Oekraïne, een stug volk? Verscheurd door wat hun overkomen is en wat er nog steeds gaande is in andere delen van het land? Hier lijkt de tijd stil te staan. Een militair fietst van de ene post naar de andere. Eén loopt langs een ooievaar, die hem van boven lijkt aan te kijken.

Sommigen lopen gebroederlijk tussen de gedenkpaaltjes van alle dorpen die verwoest zijn. Wat gaat er door hun heen? Hebben zij de bloemen of het sjaaltje opgehangen? Misschien bij de naam van het dorp waar zij zijn opgegroeid? Maar er is ook leven en er worden bloemperkjes onderhouden waar vlinders dankbaar gebruik van maken.

Ook na 30 jaar gaat het leven door, ondanks alle ellende die het volk hier heeft meegemaakt en nog steeds ondervindt proberen ze wederom de draad weer op te pakken en dat is ze aan te zien. Het leven hangt, samen met de oorverdovende stilte van het verleden, gewoon in de lucht.

Bedankt voor het lezen,

Janine en Alfons Postma (oktober 2016)